کتاب گزارش سفر باستان شناسی به آسیای مرکزی

با مقدمه جواد نیستانی

این کتاب ماحصل پژوهش‌های باستان‌شناسانه بارتولد ( 1930ـ 1869) شرق‌شناس آلمانی تبار روسی در نواحی آسیای مرکزی است .وی طی سال‌های 1893و 1894به آسیای مرکزی سفر کرد و با بازدید از نواحی مختلف این منطقه پژوهش حاضر را تدوین نمود .در این کتاب، پژوهنده نخست گزارشی از محوطه‌های تاریخی و تپه‌های باستانی و نیز بقایای ساختمانی به دست می‌دهد، سپس با استناد به ماخذ جغرافیایی و تاریخی، بررسی و تحلیلی از آثار یاد شده، فراهم می‌آورد .مولف همچنین اطلاعات جغرافیایی و تاریخی مفصلی درباره راه‌های ارتباطی، فواصل شهرها و روستاها در دوره‌های قدیم و تغییرات امروزی آن و هر آنچه در منابع درباره رخدادهای تاریخی یک ناحیه آمده ارائه می‌کند .کتاب با سالشمار زندگی، شرح حال و آثار و تحقیقات بارتولد آغاز می‌شود، آن گاه متن اصلی با مقدمه مولف (بارتولد) و سپس فصل‌های هفتگانه کتاب که هر فصل به یکی از مناطق پیش گفته اختصاص دارد درج می‌شود .ضمیمه کتاب، به بررسی و تحلیل کتاب ((زین الاخبار گردیزی)) اختصاص دارد .کتاب با فهرست ماخذ، تصاویری از آثار تاریخی و باستانی، فهرست افراد و اقوام و نام‌های جغرافیایی به پایان می‌رسد.