کتاب نقش معلم در تربیت دینی

از آنجا که اکثریت قریب به اتفاق جمعیت کشور ما مسلمان و حکومت آن نیز اسلامی است، یکی از وظایف اصلی آموزش و پرورش اهتمام به تربیت دینی نسل جدید است. در روایاتی که از معصومان (ع) به دست ما رسیده بر مسؤلیت تربیت دینی تصریح شده است. امام سجاد(ع) در رسالۀ حقوق، در بیان حقوق و مسئولیت‌های والدین می‌فرماید: «إنك مسؤول عما وليته به من حسن الأدب والدلالة على ربه - عز و جل ـ والمعونة على طاعته (مجلسی) ۱۴۰۳، ج ۷۱، ص ۶؛ بدان که تو مسئول نیکو تربیت کردن فرزند خود و راهنمایی او به سوی خدا و کمک کردن او برای اطاعت از خدا هستی؛ همچنین پیامبر (ص) هنگام اعزام حاکمان به شهرهای تازه مسلمان شده به آنان دستور می‌داد به تربیت دینی مردم همت گمارند. در سفارش‌های پیامبر (ص) به معاذ - هنگامی که او را حاکم یمن خواند و اعزام کرد - آمده است یا معاذ علّمهم كتاب الله وأحسن أدبهم على الأخلاق الصالحة (همان، ج ۷۴، ص ۱۲۸)؛ ای معاذ کتاب خدا را به آنان بیاموز و آنان را بر اخلاق نیکو خوب تربیت کن. امام خمینی (ره) نیز بر این تربیت دینی تأکید و در مناسبت‌های مختلف آن را بیان می‌کرد؛ برای مثال در دیدار با جمعی از معلمان فرمود: باید توجه داشته باشید که این بچه‌هایی که پیش شما هستند، تربیت دینی بشوند. (صحیفه نور، ج ۸ ص ۹۲) در آموزش و پرورش افراد بسیاری مشغول به کارند و فعالیت‌های آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم در تربیت دینی دانش آموزان مؤثر است؛ اما در این میان نقش معلمان از دیگر افراد بسیار برجسته تر می‌نماید؛ چه آنکه بیشتر اوقات دانش آموزان در مدرسه با معلمان و زیر نظر آن‌ها سپری می‌شود و عوامل دیگر، همه فراهم آورندۀ زمینه برای فعالیت معلم هستند؛ از این رو بسیاری از دانش آموختگانِ نظام آموزشی سنتی و جدید شکل گیری شخصیت خود را مرهون معلمان خود می‌دانند. یکی از نویسندگان که عمری را به معلمی گذرانده می‌نویسد یکی از تحصیل کرده‌هایی که تحصیلات عالی و دکتری خود را در کشور آلمان به پایان رسانیده بود، چندین بار اقرار و اعتراف کرد که همه عقاید دینی او مدیون ارتباط با مرحوم روزبه بوده است و اگر این ارتباط برقرار نمی‌شد، معلوم نبود اصول اعتقادی و اعمال ایمانی او در این حد باقی می‌ماند. (رشیدپور، ۱۳۷۱، ص ۳۶).