کتاب تربیت دینی در دوره دبستان و دبیرستان

تربیت دینی در مدرسه به شکلی که امروزه در حوزه اندیشه ورزی و عمل تربیتی فهم می‌شود، موضوعی است که همزمان با تأسیس مدارس جدید مطرح شد. اصل ایده هم این بود که محتوای آموزش علوم جدید در مدارس به تضعیف باورها ارزش‌ها و رفتار دینی می‌انجامد و آموزش اعتقادات اخلاق و مناسک دینی می‌تواند از تأثیرات آن‌ها بکاهد؛ بنابراین الگویی برای آموزش دین شکل گرفت که هدف آن حفظ و تقویت باورها ارزش‌ها و رفتار دینی بود. محتوای آموزشی دانش معارف اسلامی است که در سه بخش اعتقادات اخلاق و مناسک ارائه می‌شد. معلم دینی کسی است که بهره‌ای از دانش معارف اسلامی داشت و می‌توانست آن را تدریس کند؛ ارزشیابی بر حسب میزان یادگیری دانش آموزان از معارف اسلامی انجام می‌شد.

این ایده با توجه به اینکه انتظارات را برآورده نمی‌کرد به موضوعی علمی در بین صاحب نظران تربیتی تبدیل شد و در طول یک قرن گذشته به جریانی علمی برای تولید الگوی برنامه درسی تربیت دینی در مدرسه تبدیل و به پدیدایی الگوهای متعددی منجر شد با نگاهی از بالا به تحولات از آغاز تأسیس مدرسه تا کنون شاهد ظهور و بروز تدریجی چهار الگوی زیر هستیم که هر یک تعریف خاصی از عناصر برنامه درسی و شفافیت بخشی به شیوه فعالیت معلمان در تحقق اهداف تربیت دینی ارائه می‌کنند.

۱- الگوی برنامه درسی تربیت دینی با هدف کاستن از تأثیرات آموزش‌های مادی‌گرایانه و سکولارسیتی بر باورها، ارزش‌ها و رفتار دینی؛

۲- الگوی برنامه درسی تربیت دینی با هدف پرورش شخصیت مسلمان و مؤثر در دنیای معاصر

۳- الگوی برنامه درسی تربیت دینی با هدف ساخت شخصیت مسلمان به منزله مقدمه ای برای ساخت جامعه و تمدن اسلامی شهروند جامعه اسلامی در دنیای معاصر

۴- الگوی برنامه درسی تربیت دینی با هدف تبدیل مدرسه به محلی برای ساخت شخصیت مسلمان به منزله مقدمه ای برای ایجاد جامعه اسلامی ایرانی پیشرفته و انعکاس آن در سندی رسمی

متناسب با تغییر مذکور در فهم از الگوی برنامه درسی تربیت ،دینی وظایف جدیدی برای مدرسه و معلمان تعریف شد و برنامه درسی نیز مورد بازنگری قرار گرفت برای نمونه بر اساس آنچه در مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی ،آمده نقش معلم در نظام آموزش و پرورش ایرانُ تحقق مجموعه ای از شایستگی فردی خانوادگی و اجتماعی است که نیل به تحقق مرتبه ای از مراتب حیات طیبه را ممکن می‌سازد. با عنایت به یافته‌های فلسفه تربیت و نیز با توجه به معنای تربیت در مطالعات نظری می‌توان نقش مربی را در ادامه نقش تربیتی انبیاء و اولیای الهی اسوه های زمینُ راهنمایی بصیر و عالمی دانست که وظیفه هدایت روشنگری برنامه ریزی آموزش پشتیبانی، مشورت، بازخورد دادن و ترغیب متربیان برای چالش کشاندن موقعیت‌های کنونی و فعلی جهت کسب بسط و ظرفیتهای وجودی برای کسب شایستگی‌ها و دستیابی به حیات طیبه بر عهده دارد.