کتاب تشکیلات بهشتی

(نظرات تشکیلاتی شهید آیت الله دکتر بهشتی)

تشكل و تشکیلات چیست؟

تشکل یعنی مجموعه‌ای از افراد که براساس آرمان مشترک و ایمان مشترک و باور مشترک و نقطه نظرهای مشترک گرد هم می‌آیند تا جماعت بشوند که یدالله مَعَ الجَمَاعَه»؛ به خصوص تا بتوانند زمینه را برای رشد اخلاق، کار دسته جمعی و برای رشد استعدادها و شناخت و تربیت کادرها و تهیه برنامه‌ها و قبول مسئولیت اجرای برنامه‌ها هموارتر کنند.

تشکیلات وسیله ای است برای بهتر انجام دادن مسئولیت‌ها و خودسازی و رشد اخلاق دسته جمعی عوامل لازم در ایجاد تشکیلات از نظر معنوی ایمان و باور مشترک است و از نظر مادی انسان‌ها هستند .

خواسته اسلام از مسلمانان جامعه‌ای متشکل و نیرومند هرجا آثار مرگ و بی‌حالی، بی‌جنبشی و بی حرکتی در هر فرد یا در هر جامعه مشاهده کردید بدانید که اسلام به آن معنی عالی و پرارزش خودش در آنجا نیست. اسلام در همان روزهای نخست، موفق شد مردان و زنان زنده ای تربیت کند که در تاریخ بشریت و در جهان ابدیت، زنده جاویدند. کجا می‌توانیم در میان نام آوران تاریخ افراد زنده و ارزنده ای در رتبۀ آنان پیدا کنیم؟ اسلام از جامعه‌ای نیمه مرده از مردمی نیمه مرده و پراکنده جامعه‌ای زنده پدید آورد که از همان اوایل پیدایش آثار حیات و زندگی، از آن به خوبی بروز کرد.

نشانه حیات، تلاش و کوشش جنب وجوش و فعالیت متنوع و همه جانبه یک موجود در جهات گوناگون است که در عین تنوع و تعدد جهات، دارای تشکل و نظام و در راه تکامل و رسیدن به یک هدف معین است؛ یعنی اگر دیدیم یک موجود حرکات گوناگون دارد فقط یک جور حرکت ندارد، حرکات متعدد و جهات آنها مختلف است، گاهی از این سو و گاهی از آن سو در جهات مختلف طبیعی از خودش حرکت نشان می‌دهد و دیدیم در این حرکات متنوع و گوناگون نظام و تشکل خاصی هست. مجموعه آن‌ها سازمان و ساختمان منظمی را مجسم می‌کند که به سوی یک هدف کمالی روی آور است از این ،وضع استنباط میک‌نیم که این موجود با موجودات طبیعی دیگر فرق دارد و می‌فهمیم که در آن پدیدهٔ خاصی هست که در دیگران نیست. این پدیده خاص را نفس و جان و اثر آن یا به عبارت بهتر نمایش آن را حیات و زندگی می‌نامیم.