کتاب آفتاب در مصاف: درس های عاشورا

درس‌های عاشورا یکی از سه بحث عمده در عاشورا پژوهی در مباحث مربوط به عاشورا سه بحث عمده وجود دارد.

یکی بحث علل و انگیزه‌های قیام امام حسین است که چرا امام حسین (ع) قیام کرد؛ یعنی تحلیل دینی و علمی و سیاسی این قیام در این زمینه ما قبلاً تفصیلاً عرایضی عرض کرده‌ایم؛ فضلا و بزرگان هم بحث‌های خوبی کرده‌اند امروز وارد آن بحث نمی‌شویم.

بحث دوم بحث درسهای عاشوراست که یک بحث زنده و جاودانه و همیشگی است و مخصوص زمان معینی نیست. درس عاشورا درس فداکاری و دین‌داری و شجاعت و مواسات و درس قیام  و درس محبت و عشق است یکی از درس‌های عاشورا همین انقلاب عظیم و کبیری است که شما ملت ایران پشت سر حسین زمان و فرزند ابی عبدالله الحسین صلى الله عليه وسلم انجام دادید. خود این یکی از درس‌های عاشورا بود.

بحث سوم درباره‌ی عبرت‌های عاشو است که چند سال قبل از این ما این مسئله را مطرح کردیم که عاشورا غیر از درس‌ها عبرت‌هایی هم دارد. بحث عبرت‌های عاشورا مخصوص زمانی است که اسلام حاکمیت داشته باشد. حداقل این است که بگوییم عمده‌ی این بحث مخصوص به این زمان است؛

حادثه ی کربلا را می‌شود دو نوع تبیین کرد؛ نخست تبیین وقایع خود، تبیین وقایع بسیاری از پیام‌ها را با خود دارد. امام حسین در دوران طولانی پررنج زندگی بعد از حسن بن علی که ده سال طول کشید، چگونه زندگی کرد؟ چگونه برخورد کرد؟ چه نامه‌هایی به ایشان نوشته شد؟ ایشان در پاسخ چه گفت؟ بعد از روی کار آمدن یزید، ایشان چه عکس العملی نشان داد؟ از مدینه حرکت کرد؛ در مدینه چه حوادثی اتفاق افتاد؟ به مکه آمد؛ چه حوادثی اتفاق افتاد؟ از مکه حرکت کرد؛ در هر منزلی از منازل چه اتفاق افتاد؟ این یک نوع بیان آرمان‌گرایی عاشورا است. معمولاً هم این طور بیان شده است خود این، حامل پیام و بیان‌های زیادی است.

یک نوع دیگر جمع بندی حادثه کربلا ،جمع بندی همه ی این حوادث و جمع بندی همه ی این گفتارهاست، که از مجموع این‌ها ما بدانیم و بفهمیم سيّدالشهدا چرا قیام کرد؟