درباره کتاب خواص الحیوان

دوا و درمان در روزگاران کهن 39
به تصحیح میرهاشم محدث

کتاب حاضر، یکی از کتب ارزنده‌ای که در جانورشناسی در عصر صفوی نوشته‌شده و از منابع مهم تاریخ علم کتاب «خواص الحیوان» است. این کتاب مشتمل بر دو مقاله است. مقاله اول در هشت باب است:

«باب اول: در بیان طبقات و درجات انسان از انبیای مرسله و زردشت، مانی نقاش، مزدک، به‌آفرید، مقنع»، «باب دوم: در ذکر ملوک اقالیم سبعه و اماکن معموره»، «باب سوم: در شرح احوال علما و علوم

متفرقه»، «باب چهارم: در عرض اطوار صوفیه و زهاد»، «باب پنجم: در وصف اخلاق طبقات انسان (اهالی فارس، اهالی چین، جماعت ترک، اهالی روم، ذکر اعراب، ذکر هند)»، «باب ششم: در تقریر عمر

حیوانات»، «باب هفتم: در تعریف خواص و منافع انسان»، «باب هشتم: در حقیقت انسان آبی و یأجوج‌ومأجوج و نسناس» مقاله دوم در بیان خواص و اخلاق و منافع و مضار سایر حیوانات و در پنج قسم است:

«قسم اول: در بهایم»، «قسم دوم: در سباع»، «حیوانات غریبه»، «قسم سیوم: در طیور»، «قسم چهارم: در شرح حشرات ارضی»، «قسم پنجم: در حیوانات بحری و مائی».